których funkcjonuje jednostka, pełnią rolę czynnika kontroli społecznej, stanowią istotny element opinii społecznej wywierającej presję w kierunku realizacji przyjętych w nich norm i wzorów kulturalnego uczestnictwa. Pisze o tej roli T. Goban-Klas:<br>"[zajęcia kulturalne, podobnie jak ogół działalności człowieka, podlegają wielorakim uwarunkowaniom społecznym i normatywnej regulacji. Pewien minimalny poziom partycypacji w życiu kulturalnym jest wymagany od każdego; znajomość określonych dzieł jest często warunkiem awansu społecznego (lub jego utrwalenia), a umiejętność prowadzenia rozmowy na aktualne tematy jest niezbędna, by nie zasłużyć między innymi na miano nieuka czy ignoranta [...]. Idea swobodnego wyboru form uczestnictwa kulturalnego, aczkolwiek nadal popularna w socjologii wolnego czasu