także słowa".&lt;/&gt; <br>&lt;page nr=145&gt;<br>Inną przyczyną, dla której mistrz zen nie może poprzestać na milczeniu, <br>jest fakt, że zgodnie z 'logiką paradoksu' nie może przywiązywać się do <br>żadnego z wykluczających się przeciwieństw - ani do milczenia, ani do <br>słownych wypowiedzi jako przeciwieństwa milczenia. Ten paradoks 'oświecenia' <br>najlepiej wyraził Daito Kokushi, nauczając, iż "do pierwotnego oblicza <br>nie można dotrzeć słowami, nie można też dotrzeć milczeniem". Podobną <br>refleksję możemy znaleźć u Muso Soseki. <br>Musimy pamiętać, iż milczenie, będące wyrazem niewyrażalności natury <br>rzeczywistości w słowach, może nie być wcale 'odpowiednim sposobem', gdy <br>zostanie odebrane za przejaw nihilizmu czy agnostycyzmu. Taki jest właśnie <br>sens następującej rozmowy mistrza Shitou