Fonwizin, istniał nurt demokratyczny, podtrzymywany przez działalność Mikołaja Nowikowa, ojca liberalnej prasy rosyjskiej, a w końcu nurt rewolucyjny, reprezentowany przez Aleksandra Radiszczewa. Te liberalne tendencje, głoszone w niewielkich jeszcze kręgach i dalekie od wpływu na całe społeczeństwo, budziły jednak obawy władczyni, która przestała grać rolę oświeconej Semiramidy Północy i sięgnęła po starą ideologię szowinizmu narodowego i religijnego. Nowikow znalazł się w twierdzy szlisselburskiej, Radiszczew - skazany na ścięcie - w drodze łaski powędrował na Syberię, jak po nim tyle tysięcy najlepszych synów narodu rosyjskiego. <br><br>Panowanie Katarzyny II można uważać za zamknięcie procesu kształtowania się rosyjskiego systemu politycznego, który trwał odtąd, w niewielkim tylko stopniu