samowładztwa obok gwardzistów i konserwatywnej szlachty prowincjonalnej stanęli ci arystokraci, którzy nie wchodzili w skład Najwyższej Rady. <br><br> Wolnomyślność Piotra Wielkiego i niski autorytet Kościoła prawosławnego sprawiły, że samodzielne rozmyślania świeżo narodzonych kręgów oświeconych obracały się wokół stosunku do religii. Wasyl Tatiszczew, jeden z twórców naukowej historiografii rosyjskiej, pozwalał sobie (co prawda w anonimowej broszurze) bronić niezależności interesów państwa od doktryn religijnych, popierać tolerancję i ostro krytykować prześladowania raskolników. W zasadzie tolerancji czynił jednak wyjątki: zalecał tępić jezuitów ze względu na ich intrygi i Żydów, ale nie z powodu - jak pisze - ich religii, tylko ich "złej natury". <br><br>W następnych pokoleniach tolerancyjny stosunek