ludzkiej świadomości wolności jest rozum. &lt;q&gt;"Wolność pochodzi z wiedzy"&lt;/&gt; - pisze. Coś jest tym bardziej wolne, "im więcej rzeczy poznaje w czystości i spokoju ducha". Tylko na tej drodze można zrealizować akt wyboru.<br>Co znaczy tutaj słowo "rozumność" i jak w jego kontekście wygląda "wolność"?<br>Dla Leibniza rozumność nie jest wcale równoznaczna - jak to było u wielu jemu współczesnych - z ideą powszechnego determinizmu przyczynowego. Wykazał on, że można utrzymać tezę o racjonalnej strukturze świata &lt;page nr=135&gt; nawet wtedy, gdy odrzuci się zasadę "ta sama przyczyna w tych samych warunkach wywołuje ten sam skutek". W miejsce zasady przyczynowości wprowadza ogólniejszą od niej zasadę racji dostatecznej