spełniało się tak jak dzieło sztuki - samo w sobie, tymczasem Berent do pojęcia wybitnej jednostki włącza ideę, środowisko, w którym ta idea ma się szerzyć i wydawać owoce. Misję nadczłowieka w rozumieniu Berenta można uznać za spełnioną wówczas jedynie, gdy jest to misja oddziaływania na innych; bezideowość jest dla pisarza równoznaczna z egzystencją jałową i czystym użyciem, tj. przeciwstawieniem życia.<br> W rozprawie o idei w ruchu rewolucyjnym mowa jest właśnie o perypetiach idei w konkretnej historycznej sytuacji. Jest to sytuacja Polski w roku 1905. I w analizie tego konkretnego momentu pojawiają się dokładnie powtórzone elementy ogólnej krytyki kultury, o których mowa