górnictwo węglowe, tam gdzie jest liczącą się gałęzią gospodarki, zatrudniać musi duże rzesze pracowników podziemnych.<br><br> Przez pokolenia trzymał ich przy tej pracy przymus społeczno-ekonomiczny. W zagłębieniach węglowych Europy górnictwo było podstawowym, a dla większości mężczyzn jedynym sposobem utrzymania. Kiedy jednak powojenny okres rozwoju stworzył liczne możliwości wyboru i zwiększył ruchliwość społeczną, w górniczych rejonach zaczął się odpływ od tego zawodu. Na Zachodzie, mając do dyspozycji tanią i wygodną w użyciu ropę, nie wypracowano form zachęty, która zastępowałaby dawny przymus - godzono się na ograniczenie wydobycia. W Polsce następowała wielka rotacja kadr, która odsunęła problem na całe pokolenia i pozwoliła na długi okres