tym kultem rozwój pielgrzymek do doczesnych prochów męczenników. Szczególną popularnością cieszyły się pielgrzymki do grobów męczenników, do Palestyny i do Rzymu. Obrosły one wieloma elementami folklorystycznymi.<br><br>&lt;tit1&gt;CHRZEŚCIJAŃSTWO A CYWILIZACJA RZYMSKA&lt;/&gt;<br>Historycy zadają sobie pytanie: czy chrześcijaństwo wraz z uzyskaniem pełnej wolności, a następnie stając się religią państwową, zmieniło poważnie cywilizację rzymską? Idzie w tym przypadku o promieniowanie chrześcijaństwa poza domenę ściśle religijną. Nie ulega wątpliwości, że poczynając od IV w. cesarstwo uważa się za chrześcijańskie. Stąd pewne zewnętrzne przejawy życia publicznego ulegają zmianom, np. święcenie niedzieli (od 325 r.), monogram Chrystusa grawerowany na monetach (od 315 r.). Wpływ chrześcijaństwa zaznacza się