czas teraźniejszy staje się od razu formą czasu przeszłego, jedną z postaci symbolicznego (więc niezmiennego) losu alla pollacca. Jeśli więc tę literaturę traktować jako świadectwo - to raczej jako świadectwo bezpiecznie okopanego swojego świata, świadectwo poznawczej i artystycznej rezygnacji.<br> Czy zresztą możliwe było świadectwo inne - jeśli literatura lat osiemdziesiątych związała się słowem honoru z wyidealizowaną przez siebie wspólnotą: może nie bezgrzeszną, ale przecież cierpiącą, łaknącą współczucia, ukojenia, ukołysania? Prawa honoru pisarzy (i nie tylko ich, oczywiście) kodyfikował zaś człowiek polityki - Adam Michnik w głośnej książce Z dziejów honoru w Polsce. Kodeks skomponowany przez Michnika z literatury i filozofii etycznie czystej zbroił duchowo ludzi