roku 1963 nie mogła się swobodnie rozwinąć. Wszelkie wzmianki o powstaniu styczniowym znajdowały się pod stałym i skutecznym nadzorem cenzury, która baczyła na to, aby klasyczne dzieło Kieniewicza ukazało się tylko w jednym wydaniu i w ograniczonym nakładzie. Nie uzyskał on także możliwości publikacji w prasie artykułu, w którym mógłby swobodnie odpowiedzieć na <page nr=299> pytanie, tak często zadawane mu na spotkaniach z czytelnikami, a mianowicie, dlaczegóż to potępiamy politykę Wielopolskiego, równocześnie podnosząc zasługi twórców autonomii galicyjskiej z Agenorem Gołuchowskim na czele. Gra szła bowiem o dużą stawkę. Żydzi uzyskali równouprawnienie z chrześcijanami. "Niemal całkowicie spolszczona została administracja. Rozszerzono i rozbudowano polskie szkolnictwo