można stworzyć na zasadzie dobrowolnych umów, ale dla utrzymania go niezbędna jest siła.<br>Tę zaś może stanowić jedynie stała, potężna oraz należycie wyszkolona armia, której szlachta bała się jak ognia, widząc w niej potencjalne narzędzie mogące posłużyć i w Polsce do zaprowadzenia absolutyzmu.<br>Pora przejść do omówienia ciemnych stron staropolskiej tolerancji politycznej. Za najmniej chyba istotny należy uznać jej stanowy charakter: najłatwiej okazywano pobłażliwość dla występków magnaterii, najsurowiej zaś karano bunty chłopskie.<br>Trudno wymagać od ludzi żyjących w dobie baroku świadomości społecznej oraz politycznej, wybiegającej daleko poza granice epoki: nadrzędny był interes państwa. I dziś zresztą akcja "Wisła" (1947) znajduje obrońców