równym stopniu stwarza praca i sztuka. W refleksji <name type="person">biskupa Gellerta</>, przyjmującej związek pracy ze sztuką jako oczywisty, zwrócona zostaje uwaga, że sztuka jest jakby warunkiem podołania trudowi pracy. Czyni ona życie człowieka nie tyle lżejszym ile możliwym, bo ludzkim. Te dwa punkty widzenia przyjmują działanie jako główną właściwość człowieka. Człowiek urzeczywistnia się przez działanie, a dwa wyróżniające się rodzaje tego działania: wytwórczy (praca) i twórczy (sztuka), przenikają się. Są w stosunku do siebie komplementarne. Nie jest to pogląd biorący wyobrażenie lub potrzeby za rzeczywistość. Dla uzasadnienia odwołajmy się do jeszcze jednego tekstu literackiego. Oto C. K. Norwid utrwala swe wrażenie z wycieczki