irracjonalizmowi, indywidualizm socjologizmowi, kreacjonizm antropologiczny różnym odmianom koncepcji człowieka jako rzeczywistości skazanej na samo odbieranie wpływów idących ku niej z zewnątrz. W trakcie naszych analiz pojawił się jeszcze jeden charakterystyczny kontekst sporu - kontekst aksjologiczny. Wolność odsłania się nam jako wartość. Dla jednych była to, jak widzieliśmy, wartość negatywna, dla innych w całym tego słowa znaczeniu pozytywna. Wydaje mi się, że ten aksjologiczny sposób stawiania problemu wolności jest jednym z bardziej istotnych rysów, jaki wyróżnia sposób stawiania tego zagadnienia w filozofii nowożytnej od sposobu stawiania go poprzednio. Tam wolność była problemem antropologii. Pytanie brzmiało: czy człowiek jest wolny czy nie? Tu pytanie antropologiczne (jaką jest wolność