się od świata, zapomniał o przeszłości i zamknął oczy na otaczającą go rzeczywistość. Przeciwnie, nigdy chyba w życiu nie był równie aktywny umysłowo, a okres piotrowicki był nie tylko najdłuższy, ale i najbardziej płodny literacko. Jak to bowiem trafnie zauważył Wężyk, autor Ziemiaństwa aż do późnej starości „z siwizną wrzącą łączył duszę". I właśnie ta „wrząca dusza" nie pozwoliła mu ani dystansować się wobec świata, ani przyjmować postawy wyłącznie kontemplacyjnej, czy choćby refleksyjnej. Stąd też, chociaż lata 1832-1856 nie przyniosły dzieł tak artystycznie dojrzałych jak ody napoleońskie czy Ziemiaństwo polskie, pozostał po nich dorobek zadziwiająco obfity – żywe