jestem tylko Ja, a on, Tołstoj, jest tylko śmiesznym i głupim widmem".<br>Gdy własna osobowość staje się kłamliwym, śmiesznym i głupim widmem, do czego może pretendować to odłączone, suwerenne Ja? Nie do roli zwornika czy rdzenia osobowości, skoro odpycha ją jak dokuczliwą i natrętną zjawę. Nie do roli ogniwa łączącego z Bogiem, skoro Bóg chrześcijański przemawia do człowieka poprzez jego osobowość. Do czego zatem? Do wygrodzonego przed światem i Bogiem obszaru sancta sanctorum, w którym Tołstoj ma nadzieję wywyższyć się ponad samego siebie i ponad Boga. Czyli do nudnego na ogół (oczywiście z przebłyskami, tu i ówdzie, zapisów wstrząsających, wyrwanych z ściśniętego