pod których panowaniem stała się jednym z najwybitniejszych ośrodków myśli humanistycznej i sztuki renesansowej.<br>W okresie wielkiej schizmy zachodniej i niewoli awiniońskiej ruch narodowy Włochów z natury rzeczy nie miał nastawienia antypapieskiego. Przeciwnie - Rzym opuszczony przez Stolicę Apostolską wydawał się pusty i upadły. Hasło &lt;foreign lang="lat"&gt;Roma renata&lt;/&gt; - Rzym odrodzony miało wówczas zabarwienie wyraźnie antyfrancuskie. Gdy papież wrócił do Rzymu, miasto rozbudowało się, wypiękniało, wzbogaciło. Papieże zostawali opiekunami sztuk i uczonymi humanistami. Lub też inaczej: humaniści zasiadali na tronie papieskim (Mikołaj V - Tommaso Parentucelli, Pius II - Enea Silvio Piccolomini). I ten oto wspaniały, renesansowy Rzym, budowany za sumy uzyskane z annat i świętopietrza