idei regulatywnej deizmu. Bóg nie spełnia żadnej, nawet zamaskowanej funkcji naukowej. Ale właśnie dlatego Bóg może być tematem nauki. Naukę taką tworzy sam Hegel. Nazywa ją "fenomenologią ducha". Fenomenologia to nauka o zjawisku, czyli o tym, co jakoś się zjawia i objawia. Fenomenologia ducha jest nauką o objawianiu się i zarazem stawaniu Absolutnego Ducha. Mniejsza w tej chwili o szczegóły koncepcji z pewnością dziwaczne i kontrowersyjne. Jedno jest tu znamienne: Bóg nie musi już być "hipotezą hipotez" ani "rozumnością rozumności", Bóg może pozostać sam w sobie tajemnicą. Tajemnica może jednak powoli odsłaniać się przed człowiekiem, w miarę jak sam człowiek będzie