naród musi kształtować twórców, czy Lenina, że sztuka musi być zrozumiała dla mas. Portrety Stalina i bohaterów rewolucji plus doszukiwanie się wszystkich wątków "polrealizmu", które mogłyby służyć jako narodowa tradycja dla socrealizmu. Naturalnie apoteoza Matejki. Słusznie, bo jeżeli mówić o malarzu polskim, wyłączając qualité malarską (forma, kolor, kompozycja i inne zdrożne formalizmy), o jego sile ewokacji psychologicznej "zrozumiałej dla mas", nie ma nikogo, kogo by w Polsce można było postawić nawet blisko Matejki. Ileż razy w prasie krajowej cytowano jego słowa: "ja nie mogę robić tak, jakbym chciał, ja nie komponuję, jak rozumiem warunki artystycznej doskonałości obrazu, o rzeczy ważniejsze chodzi