w zasadzie auctores unius libri.<br>Uzgodnienie reguł literatury humanistycznej z myślą religijną epoki nie było dziełem jezuitów, choć wystąpiło tak wyraźnie w ich działalności pedagogicznej. Inaczej mówiąc, humanizm katolicki, znany nam najlepiej z wersji jezuickiej, jest częścią zjawiska obszerniejszego, które trafniej byłoby nazwać humanizmem chrześcijańskim. Dla tej formacji znamiennym i znamienitym przykładem może być twórczość szkockiego humanisty George Buchanana (1506-1582), znanego nam już autora poetyckiej parafrazy psalmów, której wiele zawdzięczał Kochanowski, gdy pisał swój Psałterz Dawidów. Buchanan, zwolennik szkockiej reformacji, ale zarazem i rzecznik tolerancji, część życia spędził na emigracji stale pełen złudzeń, że język łaciński ugruntuje uczoną wspólnotę humanistów