opus
Serdecznie pozdrawiam,
Radek Gontarek
23.12.2002
23.12.2002
Ostatnio ze zdumieniem stwierdziłem, że rzeczownik opus mimo odmiany charakterystycznej dla rzeczowników rodzaju męskiego sam jest rodzaju nijakiego, co determinuje (na przykład) nienaturalne dla mnie konstrukcje w rodzaju np. opus dziesiąte. Jestem ciekaw, dlaczego tak jest i jakie inne rzeczowniki wykazują podobne „anomalie”. Serdecznie pozdrawiam,
Radek Gontarek
Wyraz opus (w skrócie: op., po łacinie dosłownie `dzieło') wraz z liczebnikiem służy do porządkowania utworów bądź cyklów utworów niektórych kompozytorów, poczynając zasadniczo od Beethovena (np. I Symfonia C-dur op. 21). W języku polskim wyraz opus odmienia się dziś jak rzeczowniki rodzaju męskiego: opus, opusu, opusowi, opusy, opusów, natomiast w wyrażeniach opus dziesiąte, opus dwudzieste pierwsze itp. zachował się – zgodny z rodzajem łacińskim – rodzaj nijaki tego rzeczownika. Jest to rzeczywiście wyjątkowa sytuacja, ale nic nie wskazuje na to, aby miała się ona zmienić.
— Grzegorz Dąbkowski, prof., Uniwersytet Warszawski
„Anomalii” w takim rozumieniu – czyli rozbieżności między rodzajem gramatycznym rzeczownika a jego odmianą – jest więcej. Na przykład mężczyzna w liczbie pojedynczej odmienia się jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego, a książę jak rzeczowniki nijakie.
— Grzegorz Dąbkowski, prof., Uniwersytet Warszawski
„Anomalii” w takim rozumieniu – czyli rozbieżności między rodzajem gramatycznym rzeczownika a jego odmianą – jest więcej. Na przykład mężczyzna w liczbie pojedynczej odmienia się jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego, a książę jak rzeczowniki nijakie.
Mirosław Bańko