pisarzy czy pisarzów?
Mam pytanie odnośnie rzeczowników rodzaju męskiego z końcówką -acz a. -arz. Tzn. kiedy mamy jedynie fleksję -aczy a. -arzy, a kiedy dodatkowo -aczów a. -arzów? Na domiar złego w tutejszym słowniku ortograficznym i słowniku języka polskiego mamy rozbieżne dane (tzn. większa część rzeczowników z fleksją: -aczy + -aczów a. -arzy + -arzów wymieniona jest jedynie w SJP, a brakuje jej w SO).
Z góry dziękuję i pozdrawiam całą redakcję ;)
23.06.2004
23.06.2004
Witam! Mam pytanie odnośnie rzeczowników rodzaju męskiego z końcówką -acz a. -arz. Tzn. kiedy mamy jedynie fleksję -aczy a. -arzy, a kiedy dodatkowo -aczów a. -arzów? Na domiar złego w tutejszym słowniku ortograficznym i słowniku języka polskiego mamy rozbieżne dane (tzn. większa część rzeczowników z fleksją: -aczy + -aczów a. -arzy + -arzów wymieniona jest jedynie w SJP, a brakuje jej w SO).
Z góry dziękuję i pozdrawiam całą redakcję ;)
Chodzi tu o dobór końcówki dopełniacza liczby mnogiej rzeczowników rodzaju męskiego (uwaga: -acz i -arz to nie końcówki, lecz przyrostki). Pomijając rzeczowniki zakończone na -anin, które zwykle mają tzw. formę bezkońcówkową, np. arian, mieszczan, gdańszczan, mogą one przyjmować końcówki -ów albo -i (-y).
Pierwsza z tych końcówek dołączana jest do wyrazów o temacie fleksyjnym zakończonym na spółgłoskę twardą, np. mostów, wozów, zaworów. Druga pojawia się po tematach zakończonych na spółgłoskę miękką lub tzw. funkcjonalnie miękką (c, dz, cz, dż, sz, ż, rz, l), np. gości, koni, niedźwiedzi, miesięcy, pieniędzy, groszy.
Niektóre rzeczowniki mogą występować z obiema końcówkami, np. mazgajów a. mazgai, koszy a. koszów, pali a. palów, palaczy a. palaczów. Częściej stosuje się końcówkę -i (-y), zaś końcówka -ów bywa często, z uzasadnionych przyczyn, uważana za przestarzałą (por. nauczycielów, pisarzów). Tłumaczy to rozbieżności pomiędzy słownikami – autorzy niektórych słowników podają przede wszystkim formy często używane, autorzy innych wymieniają również rzadsze, a nawet rzadkie warianty.
Pierwsza z tych końcówek dołączana jest do wyrazów o temacie fleksyjnym zakończonym na spółgłoskę twardą, np. mostów, wozów, zaworów. Druga pojawia się po tematach zakończonych na spółgłoskę miękką lub tzw. funkcjonalnie miękką (c, dz, cz, dż, sz, ż, rz, l), np. gości, koni, niedźwiedzi, miesięcy, pieniędzy, groszy.
Niektóre rzeczowniki mogą występować z obiema końcówkami, np. mazgajów a. mazgai, koszy a. koszów, pali a. palów, palaczy a. palaczów. Częściej stosuje się końcówkę -i (-y), zaś końcówka -ów bywa często, z uzasadnionych przyczyn, uważana za przestarzałą (por. nauczycielów, pisarzów). Tłumaczy to rozbieżności pomiędzy słownikami – autorzy niektórych słowników podają przede wszystkim formy często używane, autorzy innych wymieniają również rzadsze, a nawet rzadkie warianty.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski