nazwy zbiorowe a liczba pojedyncza

nazwy zbiorowe a liczba pojedyncza
16.10.2006
16.10.2006
Jak brzmią nazwy osób (mężczyzny i kobiety) należących do rodów (narodów, plemion): Farerów, Anglów, Wolsków, Jazygów, Ariów, Osków, Waregów, Azów? Przypadki mianowników Bojko, Scyta czy Ajnu nakazują daleko idącą ostrożność w samodzielnym tworzeniu takich nazw, a co do pań, też przyrostków jest nieraz po kilka do wyboru: np. Farerka lub Fareryjka, Waregijka lub Wareżka.
Wymienione nazwy nie są jednorodne. Większość z nich to nazwy dawnych ludów i plemion, ale Farerowie to współczesny naród mieszkający głównie na Wyspach Owczych, Azowie to ród bogów w mitologii germańskiej.
Podane w pytaniu nazwy są nazwami zbiorowości, w zasadzie nie używa się ich w liczbie pojedynczej, ponieważ zwykle nie mamy takiej potrzeby. Nie znamy na ogół jednostek, które by te zbiorowości reprezentowały. Można próbować takie formy utworzyć, ale ze względu na brak oparcia w zwyczaju językowym trzeba zaakceptować możliwe warianty słowotwórcze odpowiednich wyrazów.
Wyjątkami będą oczywiście Farerowie, których możemy poznać osobiście, oraz Azowie, których imiona (np. Odyn, Nanna) wymieniają mitologie. Mimo to nie mamy utrwalonych form liczby pojedynczej od pierwszej nazwy. Odpowiednie byłoby Farer, ale w uzusie spotyka się jedynie formę Farerczyk (od tego jednak zbiorową formą musiałoby być Farerczycy, która jest w uzusie, ale nie ma jej w encyklopediach). Forma żeńska to Farerka, mogłoby też być Fareryjka, ale wtedy trzeba by się zgodzić i na Fareryjczyka.
Przedstawicielem boskiego rodu Azów jest Az, przedstawicielką zaś Azyna.
W przypadku nazw historycznych mamy następujące możliwości: AnglowieAngl, Anglijka; WolskowieWolsk, Wolskijka; JazygowieJazyg, Jazygijka; AriowieAria, Aryjka; OskowieOsk, Oskijka; WaregowieWareg, Waregijka albo Wareżka.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego