kwintylion

kwintylion
28.11.2006
28.11.2006
Wielkie liczby, takie jak milion, bilion czy trylion, w dopełniaczu przyjmują końcówkę -a. Tymczasem bardzo duża liczba słowników dla słowa kwintylion podaje oboczność -a a. -u (np. Uniwersalny słownik języka polskiego) lub wyłącznie -u (Wielki słownik ortograficzny). Tylko jeden słownik ortograficzny podaje wyłącznie D. -a. Krótkie śledztwo przy użyciu wyszukiwarki Google potwierdza jednak, że kwintylion odmieniany jest wyłącznie na -a. Czy kwintylionu można potraktować jako błąd?
Pozdrawiam
Nie widzę powodu, dla którego kwintylion miałby się odmieniać inaczej niż np. kwadrylion. Cała grupa nazw na -lion, obejmująca nazwy wielkich liczb, powinna tworzyć dopełniacz jednakowo, tzn. z końcówką -a. Nawiasem mówiąc, tę samą końcówkę mają formy tysiąca i miliarda, jednolitość znaczenia idzie więc tutaj w parze z jednolitością odmiany.
Oboczne końcówki -a lub -u przy haśle kwintylion podaje Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, tom 3 z roku 1964. Z niego oboczność ta mogła trafić – bezpośrednio lub pośrednio – do późniejszych słowników. Wcześniejszy Słownik języka polskiego, tzw. warszawski, w tomie 2 z roku 1902 określa dopełniacz jednoznacznie: „kwintyljon, -u, lm -y”. Istnieje więc podejrzenie, że to słownik Doroszewskiego zawinił, podając formę nieużywaną, a inne słowniki, uznając jego autorytet, formę tę powtórzyły.
W leksykografii znane są takie i podobne wypadki. Autorzy niektórych słowników wymyślali wyrazy, których nigdy nie było w polszczyźnie, aby wypełnić tzw. luki leksykalne, widoczne, gdy porównuje się polszczyznę z innymi językami. Zdarzało się, że w ten sposób były powoływane do życia wyrazy niepotrzebne, przez nikogo potem nie używane. Mimo to powtarzano je w następnych słownikach, czasem przez kilka wieków.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego