kogo czy czyje?

kogo czy czyje?
25.02.2009
25.02.2009
Szanowni Państwo,
uprzejmnie proszę o wyjaśnienie, czy pytania typu: „Kogo to jest rower (bluzka, pies itd.)?” są poprawne. Tak się mówi w rodzinie mojego męża. U mnie zawsze mówiono: „Czyj to jest rower?” i tylko taka forma wydaje mi się być poprawną.
Bardzo dziękuję za odpowiedź.
Anna Mech
Zaimka dzierżawczo-pytajnego czyj używamy, gdy pytamy o posiadacza („Czyja jest ta książka? – To jest moja książka’’). W języku ogólnym użycie tego zaimka jest właściwe i poprawne. Kogo?, czego? wystąpi wówczas, gdy będziemy pytać o stojącą przy rzeczowniku przydawkę dopełniającą lub podmiotową (pisanie listu – czego?, poszukiwanie zaginionego – kogo?). W gwarach pojawiają się pytania z kogo? w miejscu czyj? („Kogo to je kapelusz?’’, „Kogu jes ta czopka?’’). Niestety, kartoteka Słownika gwar polskich w Instytucie Języka Polskiego PAN notuje niewiele takich konstrukcji (poświadczone są w Małopolsce, w Wielkopolsce, na Kaszubach). Wynika to ze sposobu gromadzenia materiału. Nacisk kładziono na kulturę materialną, duchową. Składnia gwarowa wymaga innego podejścia badawczego, innego typu materiału, nadal czeka na opracowanie. Trudno w tej sytuacji orzec, iż na używanie konstrukcji, o której mowa w pytaniu, wpływ mogła mieć na przykład gwara, dialekt, z którymi użytkownik języka się stykał (jeżeli oczywiście miało to miejsce).
Barbara Grabka, IJP PAN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego