Akcent w wyrażeniach przyimkowych
jak powinno się akcentować: przeszło mi przez MYŚL czy przeszło mi PRZEZ myśl (analogicznie do przyszło mi NA myśl). Ponadto: Chata za WSIĄ czy Chata ZA wsią (chodzi o tytuł powieści J.I. Kraszewskiego).
22.01.2018
22.01.2018
Szanowni Państwo, jak powinno się akcentować: przeszło mi przez MYŚL czy przeszło mi PRZEZ myśl (analogicznie do przyszło mi NA myśl). Ponadto: Chata za WSIĄ czy Chata ZA wsią (chodzi o tytuł powieści J.I. Kraszewskiego).
Wyrazy przez, na, za to przyimki, a te na ogół nie są akcentowane – zwykle tworzą zestrój akcentowy wraz z rzeczownikami, które po nich następują. Nie mamy wątpliwości, gdy rzeczownik łączący się z danym przyimkiem jest wielosylabowy – wówczas akcent pada na jego przedostatnią sylabę, por. do domu, dla mamy, przez tatę. Z jednosylabowymi rzeczownikami (i zaimkami rzeczownymi) sprawa nie jest tak jednoznaczna – na ogół akcentujemy rzeczownik (por. bez burz, do kin, dla mas, za wsią, przez myśl), jednak istnieją takie wyrażenia (mają one charakter utarty, czyli nie wynikają z zastosowania jakiejś reguły), w których akcent pada na przyimek (za mąż, na noc, na dzień, za coś). Są wreszcie takie połączenia przyimków z rzeczownikiem, w których akcent zależy od całej konstrukcji (por. przyszło mi na myśl, ale: na myśl o nim spurpurowiał).
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski