Anomalie w zakresie zgody rodzajowej
Szanowni Państwo!
Podmioty szeregowe sprawiają problemy szeregowym – nomen omen – użytkownikom języka. Czy „człowiek i regał przewrócili się” jest poprawnie? A „koń i regał” – przewróciły się czy przewrócili się? A „krowy i koń” weszli czy weszły?
Pozdrawiam serdecznie, z góry dziękując za odpowiedź
Jeśli jeden ze składników podmiotu szeregowego jest rzeczownikiem w rodzaju męskoosobowym, a drugi rzeczownikiem w rodzaju męskim, to orzeczenie powinno wystąpić w liczbie mnogiej w rodzaju męskoosobowym. Napiszemy zatem: Człowiek i regał się przewrócili. W zdaniach z choć jedną nazwą zwierzęcia w rodzaju męskim orzeczenie męskoosobowe jest jedynym możliwym, por. Koń i regał się przewrócili; Krowy i koń weszli do obory.
-
30.01.2023
Dzień dobry,
mam wątpliwość dotyczącą ostatniego z przykładów podanych w odpowiedzi. Skoro powiedzielibyśmy „Konie weszły” podobnie jak „Krowy weszły”, to dlaczego „Konie i krowy weszli”? Czy ten rodzaj nie byłby poprawny jedynie w np. zdaniu: „Krowy i chłopcy weszli”?
Z pozdrowieniami
Magda
Magdalena Adamska -
30.01.2023
Szanowna Pani,
odnoszę wrażenie, że komentuje Pani coś, czego w ogóle w swej odpowiedzi nie zawarłem. Pytanie i moja odpowiedź na nie dotyczyły podmiotu szeregowego krowy i koń, czyli rzeczownika krowa w liczbie mnogiej oraz rzeczownika koń w liczbie pojedynczej w rodzaju męskim. Pani komentuje natomiast podmiot szeregowy z dwoma rzeczownikami w liczbie mnogiej (konie i krowy). Tymczasem kategoria liczby ma w takich wypadkach znaczenie. Reguła mówi bowiem, że jeśli w podmiocie szeregowym występuje choć jedna nazwa zwierzęcia w rodzaju męskim (tzn. w l.poj., np. koń, kot, pies), to orzeczenie przyjmuje formę męskoosobową, por.
Kobiety i pies bawili się na podwórku.
Jaszczurki i kot wygrzewali się w słońcu.
Dziewczyny i koń wbiegli do stajni.
Pani – jak już wspomniałem – opisuje sytuację, w której podmiot składa się z rzeczowników różnorodzajowych, ale niemęskoosobowych, w liczbie mnogiej. W takim wypadku orzeczenie przybiera formę niemęskoosobową, por.
Dziewczyny i konie stanowiły ulubiony temat tego malarza.
Konie i krowy weszły do obory.
Łączę pozdrowienia
Adam Wolański
Adam Wolański