Bądź łaskaw…

Bądź łaskaw…
28.05.2008
28.05.2008
Bądź łaskaw / Pan będzie łaskaw często odbieram jako niegrzeczne, choć słowniki wciąż kwalifikują to jako zwrot grzecznościowy (taki łaskawca jest już ironiczny). Wiele zależy od intonacji, ale przecież mamy tu polecenie z pominięciem proszę oraz przekaz w tle: 'normalnie nie byłoby cię na to stać' + 'nawet nie próbuj dyskutować'. Która opcja – grzeczna czy niegrzeczna – przeważa we współczesnym języku?
Forma prośby Bądź łaskaw…, Pan będzie łaskaw… wychodzi już z użycia, w związku z tym odbierana jako archaiczna, staroświecka, słowem – nie komponująca się ze współczesnymi kontekstami.
Taki jest zwykle los wyrazów i wyrażeń, które odchodzą w zapomnienie. Najpierw stają się nacechowane stylistycznie (rzucają się w oczy), bywają używane w celach stylizacyjnych, a następnie przestają być używane.
O wychodzeniu z użycia omawianych form świadczy ponadto to, że przymiotnik łaskawy (którego tzw. formą krótszą, orzecznikową, jest forma łaskaw) w formach zwrócenia się do adresata Łaskawy panie, Łaskawa pani nabiera znaczenia dystansowania się wobec wypowiedzi partnera rozmowy. Chętnie używał ich Jan Rokita, kiedy w ironiczny sposób wyrażał niezgodę z opinią oponenta politycznego.
Małgorzata Marcjanik, prof., Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego