Chaos z covidem
Mam problem z końcówkami -a w deklinacji. Obecnie często odmienia się słowo covid. Dużo osób odmieniając covid, mówi covida: Czy zachorowałeś na ten covid czy na tego covida? W mojej opinii poprawna odmiana to covid –covidu. „Chaos w kwestii covida” czy „chaos w kwestii covidu”?
Pytanie dotyczy dwóch kwestii. Pierwsza z nich to forma nazwy covid w bierniku (zachorować na covid czy zachorować na covida?), druga to końcówka dopełniacza (nie miał covidu czy nie miał covida?).
Jeśli chodzi o formę biernika, to bez wątpienia poprawna jest ta bez końcówki (zachorować na covid), natomiast postać z końcówką -a (zachorować na covida, miał covida itd.) w najlepszym wypadku jest akceptowana w normie potocznej. Wynika to z reguły mówiącej o tym, że rzeczowniki męskie nieżywotne mają biernik bezkońcówkowy (mam dom, kupiłam samochód, piszę list itd.), ale wiele z nich (najczęściej tworzą one jednorodne grupy znaczeniowe, np. nazwy tańców, nazwy marek samochodów itd.) przybiera końcówkę -a (tańczył oberka, mam mercedesa, palę papierosa itd.), co – jak w przytoczonych przykładach – albo jest całkowicie poprawne, albo dopuszczalne tylko potocznie (kupił laptopa, wysłał SMS-a). Nazwy chorób na ogół mają biernik bezkońcówkowy (miał udar, miał zawał, miał krztusiec), choć niektóre z nich wyłamują się z tej reguły (miał raka, miał czerniaka).
Jeśli zaś chodzi o dopełniacz, to ze względów systemowych możliwe są dwie końcówki: -a i -u. To, która z nich zwycięży (a zatem będzie akceptowana społecznie), zależy od uzusu, czyli społecznego użycia. Na razie obie mają dość dużą frekwencję: covida – ok. 6 milionów , covidu – ok. 8 milionów użyć. Należy zatem uznać, że są to formy wariantywne.