Chcesz balon czy balona?

Chcesz balon czy balona?
2.01.2010
2.01.2010
Witam.
Mam pytanie dotyczące odmiany rzeczowników przez przypadki. Czy zwroty: „Chcę balona”, „Mam cukierka”, „Zjem banana” są poprawne? Czy jednak należy mówić tak, jak wskazuje biernik, a nie dopełnicz, czyli: „Chcę balon”, „Mam cukierek”, „Zjem banan”?
Jedne i drugie zwroty są poprawne. Wymienione w pytaniu rzeczowniki są dwurodzajowe, męskożywotne (według innej nomenklatury – męskozwierzęce) i męskonieżywotne (męskorzeczowe). Jako męskożywotne wchodzą w związki typu „Zjedz banana”, jako męskonieżywotne w związki typu „Zjedz banan”. W jednych i drugich rzeczowniki występują w bierniku, nie w dopełniaczu.
Frekwencję użyć rzeczownika w jednym i drugim rodzaju można sprawdzić za pomocą wyszukiwarki internetowej lub korpusu językowego. Zależnie od rzeczownika przewagę mogą mieć konstrukcje jednego albo drugiego rodzaju. Ich frekwencja zależy czasem od odmiany języka (oficjalna vs. potoczna), a czasem nawet od kontekstu wyrazowego, por. „Gram w tenisa”, ale „Lubię tenis”. Osobiście wolałbym dostać balona i banana niż balon i banan (proszę zauważyć jednak, że w tym zdaniu wszystkie rzeczowniki występują w bierniku!). Jeśli chodzi o cukierka (cukierek), to wszystko mi jedno, mogę zjeść jeden albo jednego.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego