Co chcesz? Czego chcesz?

Co chcesz? Czego chcesz?
23.12.2013
23.12.2013
Jak należy poprawnie odmienić: „Dziecko, które dostaje, co chce” czy „… dostaje, czego chce”?
Ponieważ czasownik chcieć rządzi dopełniaczem i tylko zaimek co zachowuje się w jego kontekście nietypowo, najprościej przyjąć, że w dopełniaczu zaimek ten ma dwie formy: czego i co, z których druga pojawia się tylko przy czasowniku chcieć i tylko w potocznej odmianie języka. Porównajmy: „Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary” (Kochanowski), ale „Co chcesz ode mnie?” (Nienacki).
Na pozór przeczy tej diagnozie przykład przytoczony przez Panią na pierwszym miejscu, nie uderzający wcale potocznością. Można jednak rozumieć go jako skróconą wersję zdania: „Dziecko, które dostaje, co chce dostać”. W tym zdaniu co łączy się z dostać, jest więc regularnym biernikiem, a nie dopełniaczem. Por. analogiczne przykłady z innymi przypadkami: „Dziecko, które kłania się, komu się chce ukłonić”, „Dziecko, które sprzecza się, z kim tylko chce się sprzeczać”, „Dziecko, które myśli, o kim chce myśleć”. Za każdym razem mamy tu zaimek zależny od bezokolicznika (ukłonić siękomu, sprzeczać sięz kim, myślećo kim), bezokolicznik zaś jest zależny od formy chce.
Reasumując: obie wersje przytoczonego przez Panią zdania są poprawne.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego