Codex Argenteus i Mladá Boleslav

Codex Argenteus i Mladá Boleslav
30.11.2013
30.11.2013
Uprzejmie proszę o podpowiedź, jak odmieniać tytuł Codex Argenteus oraz nazwę czeskiego miasta Mlada Boleslav.
Z poważaniem, TL
Nazwa Codex Argenteus jest w oryginale rodzaju męskiego, po polsku tłumaczona bywa jako Srebrna Biblia, przy czym często po przytoczeniu nazwy łacińskiej autor posługuje się dalej skróconą nazwą polską (kodeks), pisaną albo małą literą, albo wielką (na znak, że używana jest w referencji jednostkowej).
Nazwy Mladá Boleslav (w tekstach niespecjalistycznych można pominąć znak diakrytyczny nad literą a) jest zaś po czesku rodzaju żeńskiego, choć pierwotnie miała rodzaj męski (utworzona została od imienia domniemanego założyciela grodu). Najlepiej jej nie odmieniać, używając jej w apozycji, tzn. po odmienionym słowie miasto, np. miasta Mladá Boleslav, miastu Mladá Boleslav itd. Można też odmieniać ją jak nazwę żeńską: DCMs. Mladej Boleslavi (jak Małej Panwi), B. Mladą Boleslav (jak Małą Panew), N. Mladą Boleslavią (jak z Małą Panwią), nie Boleslavą, gdyż dawny przyrostek dzierżawczy -jь, który, nawiasem mówiąc, spowodował przeniesienie tej nazwy z paradygmatu męskiego do żeńskiego, w przeszłości zamykał też nazwę miasta Wrocław, a tę odmieniamy dziś: Wrocławia, Wrocławiowi itd., a nie Wrocława, Wrocławowi. Spotyka się też odmianą połowiczną, obejmującą tylko pierwszy człon: Mladej Boleslav, Mladą Boleslav, co wydaje się niekonsekwentne, ale dla Polaków jest łatwiejsze niż odmienianie według paradygmatu żeńskiego niewątpliwie męskiego przecież imienia Bolesław. W sumie, jak widać, odmiana nazwy Mladá Boleslav nie jest łatwa, wiec sądzę, że jeśli nie ma potrzeby używać jej często, to lepiej poprzestać na formie nie odmienionej, przytaczanej w apozycji.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego