Czy można grać, wygrywając?
27.09.2019
27.09.2019
Moje pytanie dotyczy imiesłowów zakończonych na -ąc i ich nadużywania w zdaniu. Czy poprawne jest zdanie: Graliśmy w siatkówkę, wygrywając mecz? Jaka obowiązuje tu zasada?Ze szkoły pamiętamy na ogół zasadę tożsamości podmiotów w wypowiedzeniu z imiesłowowym równoważnikiem zdania – prawie każdy zapamiętał zdanie typu Idąc do kina, spadła mu czapka, z którego wynika, że czapka wybierała się na pokaz filmowy.
Oprócz niej imiesłowowymi równoważnikami zdania rządzi jeszcze inna zasada – ta, zgodnie z którą imiesłów współczesny (czyli ten zakończony na -ąc) powinien wskazywać na czynność dziejącą się w tym samym czasie co czynność wyrażona zdaniem nadrzędnym (Idąc do kina, zgubił czapkę = Kiedy szedł do kina, zgubił czapkę). Nie powinno się zatem używać form na -ąc ani do wskazania czynności poprzedzającej tę wyrażoną w zdaniu nadrzędnym (Wjechał na autostradę, tankując cały bak – najpierw musiał zatankować, a potem wjechać na autostradę), ani do opisania czynności, która jest skutkiem tej ze zdania nadrzędnego. Z tą ostatnią sytuacją mamy do czynienia w zacytowanym przez Panią zdaniu: Graliśmy w siatkówkę, wygrywając mecz – wygrana meczu była skutkiem jego rozegrania. Zdanie to więc jest błędne.
Oprócz niej imiesłowowymi równoważnikami zdania rządzi jeszcze inna zasada – ta, zgodnie z którą imiesłów współczesny (czyli ten zakończony na -ąc) powinien wskazywać na czynność dziejącą się w tym samym czasie co czynność wyrażona zdaniem nadrzędnym (Idąc do kina, zgubił czapkę = Kiedy szedł do kina, zgubił czapkę). Nie powinno się zatem używać form na -ąc ani do wskazania czynności poprzedzającej tę wyrażoną w zdaniu nadrzędnym (Wjechał na autostradę, tankując cały bak – najpierw musiał zatankować, a potem wjechać na autostradę), ani do opisania czynności, która jest skutkiem tej ze zdania nadrzędnego. Z tą ostatnią sytuacją mamy do czynienia w zacytowanym przez Panią zdaniu: Graliśmy w siatkówkę, wygrywając mecz – wygrana meczu była skutkiem jego rozegrania. Zdanie to więc jest błędne.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski