Gojira czy Godzilla?

Gojira czy Godzilla?
12.04.2006
12.04.2006
Japoński film Gojira tai Biorante w większości europejskich języków ma postać Godzilla kontra Biollante. W innych japońskich nazwach nie obserwuję tej zamiany (Miyahira, Hirosima, Nakamura). Z czego wynika różnica?
Godzilla to nazwa filmowego potwora przyjęta na gruncie języka angielskiego. Oryginalna nazwa japońska ma w transkrypcji formę Gojira, co należałoby czytać [godźira]. Być może tłumaczy to sposób, w jaki oddano w angielskim środkową spółgłoskę.
Inny problem to dlaczego w miejscu spółgłoski [r] pojawiło się podwojone [l]. Wprawdzie w języku japońskim nie rozróżnia się tych głosek, jest tylko [r], zresztą odmienne i od angielskiego, i od naszego, ale to nie tłumaczy zadowalająco tej zamiany.
Być może do wyjaśnienia problemu wniesie coś informacja o pochodzeniu nazwy. Otóż imię Gojira (pierwotnie podobno przydomek pewnego pracownika studia filmowego, w którym nakręcono pierwszy film z potworem) powstało w wyniku połączenia japońskich słów oznaczających goryla i wieloryba. Pierwszy z tych wyrazów ma w języku angielskim formę gorilla. Czy łeb jaszczuropodobnego potwora ma goryle cechy – sprawa do dyskusji, ale można odnieść takie wrażenie. Jeśli to skojarzenie jest trafne, mielibyśmy całkiem prawdopodobne objaśnienie.
Przekształcenie Biorante w Biollante trzeba chyba tłumaczyć analogią do zamiany, która zaszła w wyrazie Godzilla.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego