Hasło i hańba

Hasło i hańba
9.10.2016
9.10.2016
Zastanawiam się nad tym, dlaczego hasło pisze się przez samo h, skoro, jak stwierdził Aleksander Brückner w Słowniku etymologicznym języka polskiego, jest to rodzime polskie słowo. Ciekawi mnie też, czy hańba to polskie słowo, czy też pożyczka z czeskiego.
Słownik A. Brücknera powstał około 80 lat temu, od tego czasu przybyło nowych ustaleń etymologicznych. Najnowszy leksykon podający pochodzenie wyrazów – Słownik etymologiczny języka polskiego W. Borysia z 2005 roku – opisuje hasło jako zapożyczenie z języka czeskiego (przyniesione do polszczyzny ok. 1500 r.), co tłumaczy obecność h (jak wiadomo, litera ta nie pojawiała się w słowach rdzennie polskich).
Z tego samego powodu rzeczownik oznaczający wielki wstyd brzmi hańba, a nie tak, jak brzmiał przed XVI wiekiem: gańba. Hańba jest bohemizmem, który wyparł rodzimą gańbę.
Dodam jeszcze, że innym źródłem wyrazów z h w polszczyźnie może być język ukraiński (z niego na przykład pochodzi hołota).
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego