Ingerencje w tekst cytatu
Dzień dobry,
czy, cytując, można zmienić podmiot z pierwszej na trzecią osobę?
„Kiedy [...] gościł w radiu [...], przyznał, że „czasami nie rozumiał, co robi Opatrzność..."". Oczywiście Kardynał powiedział: „czasami nie rozumiałem...” – czy jednak jest dopuszczalne: „„czasami nie rozumiał…””, czy też, jest to parafraza i stąd trzeba zrezygnować z cudzysłowu?
Gdyby pozbawić to zdanie cudzysłowu straciłoby ono ze swej mocy – nie bylibyśmy bowiem pewni, czy owa parafraza jest dosłowna.
Podstawowe ingerencje w tekst cytatu to wszelkiego typu wtrącenia, opuszczenia, komentarze lub wyróżnienia typograficzne. Wszystkie tego rodzaju zmiany muszą być stosownie oznaczone. Zmiana kategorii gramatycznej czasownika w wypowiedzeniu, polegająca na zastąpieniu pierwszej osoby trzecią, wykracza dalece poza standardowe sposoby ingerowania w treść cytatu. Tego typu zmiana ma charakter parafrazy.
Jeśli autorowi tekstu zależy na zachowaniu cudzysłowu – co ma skutkować zwiększeniem „mocy” wypowiedzi – powinien przytoczyć wypowiedź w oryginalnej formie. Nie ma niczego złego w tym, że cytat jest w pierwszej osobie, por.
- Kiedy kardynał XYZ gościł w radiu XYZ, powiedział wprost: „[…] czasami nie rozumiałem, co robi Opatrzność […]”.