Jak zostać posłem lub posłanką?

Jak zostać posłem lub posłanką?

22.12.2020
22.12.2020

Dzień dobry

Czy stosowanie form żeńskich i męskich obok siebie, połączonych spójnikiem lub (zamiast jednej formy męskiej), jest poprawne? Mam na myśli zdanie: Jak zostać posłem lub posłanką? Lub jest spójnikiem rozłącznym, a zatem powinien rozdzielać przeciwstawne pojęcia, a tutaj opisuje ten sam zawód. Z drugiej strony, zastosowanie spójnika i (Jak zostać posłem i posłanką) również brzmi źle, bo sugeruje łączenie dwóch różnych stanowisk. Czy jedyną poprawną formą jest tu rodzaj męski?

Rzeczywiście, spójniki lub oraz albo w języku potocznym (nieprawnym) są spójnikami rozłącznymi, komunikującymi, że możliwa jest tylko jedna z dwóch wzajemnie wykluczających się możliwości. W opisanej przez Pana sytuacji mamy do czynienia ze skrótem myślowym – w istocie bowiem chodzi o wyrażenie treści: Jak zostać posłem lub, jeśli jesteś kobietą, posłanką? Jeśli nie chcemy posługiwać się tak długą formą, można zastosować nawias, co jednak nie będzie bardzo zręczne: Jak zostać posłem (posłanką)?

Odniesienie do obu płci formy męskiej (Jak zostać posłem?) jest poprawne gramatycznie, gdyż rzeczowniki męskie mają charakter generyczny, tzn. odnoszą się do obiektów męskich i żeńskich. Może być jednak nieakceptowalne ze względów społecznych i tożsamościowych (wiele kobiet woli, by odnoszono do nich formy żeńskie). 


Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego