Jałowęsy

Jałowęsy
21.02.2008
21.02.2008
Witam,
chciałbym dowiedzieć się, jaka jest etymologia nazwy Jałowęsy. Jest to wieś leżąca w województwie świętokrzyskim, powiat Opatów. Źródła podają również wcześniejsze nazwy Ialovans, Ialowaszy. Czy nazwa tej miejscowości może pochodzić od przymiotnika jałowy/jałowa (gleba)? Dodam, że ziemie w tamtej okolicy są raczej żyzne.
Pozdrawiam,
Łukasz Piekarz
Szanowny Panie!
Nazwa wsi Jałowęsy, znajdującej się na żyznej nadwiślańskiej ziemi opatowskiej, ma jednak związek z przymiotnikiem jałowy ‘marny, nieurodzajny’, ale nie chodzi o jałowość gleby.
Pochodzi ona od nazwy osobowej, czyli ludzkiego imienia Jałowąs. Mogło ono zostać utworzone dla osoby bez zarostu na twarzy, podobnie jak funkcjonujący do dziś w języku polskim wyraz gołowąs. Imiona takie zaświadczone są od bardzo dawna (w Bulli gnieźnieńskiej występuje Białowąs), są też podobnie zbudowane nazwy miejscowe: Pluskowęsy koło Chełmży i Czarnowąsy pod Opolem.
Nazwy z -a, pochodzące z XIV i XVI wieku, zwłaszcza jeśli drugie zaświadczenie byłoby rękopiśmienne, obrazują ewolucję wymowy samogłosek nosowych w ciągu dziejów. Świadectwem tego są do dziś trwające wahania między np. łabędź i łabądź, mięs i miąs (dopełniacz l. mn.).
Artur Czesak, IJP PAN, Kraków
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego