Jeszcze raz o oddzielaniu monologów pomyślanych bohatera

Jeszcze raz o oddzielaniu monologów pomyślanych bohatera
10.04.2017
10.04.2017
Jestem bardzo ciekawa pewnego zjawiska. W książce znalazłam takie „kwiatki”:

Co mnie podkusiło?, myślała, drżąc na całym ciele.
● Nareszcie!, pomyślał i uruchomił procedurę zatrzymania przez lokalnych kolegów.


Przypadki przecinków po pytajnikach i wykrzyknikach zdarzały się na tyle często, że można to uznać za nieprzypadkowe. Oczywiście, rozumiem dlaczego zostały tam umieszczone – odgradzają monologi bohaterów od narracji. Ale czy taki zapis jest na pewno poprawny? Nie lepszy byłby myślnik?
Przywołane w pytaniu zjawisko wynika z niestosowania się przez niektórych autorów i redaktorów do początkowych zapisów reguły [414], która mówi, iż pytajnik zastępuje znaki interpunkcyjne oddzielające oraz dwukropek. Ci, którzy nie stosują się do tej reguły, postrzegają monologi wewnętrzne bohaterów zestawione z narracją jako szczególny typ wypowiedzenia złożonego, w którym obie części wypowiedzenia biegną niezależnie od siebie, i oddzielają obie części przecinkiem także wówczas, gdy monolog kończy się pytajnikiem bądź wykrzyknikiem, por.
Nikołaj popatrzył na dziewczynę. Co ja tu robię?, pomyślał.
To ja, taki stary i złachany?, przemknęło mi przez myśl.

Nie można takich zapisów uznać za błędne. Niemniej najlepiej postąpić zgodnie z zaleceniem znajdującym się w dalszej części reguły [414], która mówi, iż po znaku zapytania można postawić myślnik. Jest to najlepszy znak interpunkcyjny do rozdzielenia odrębnych tworów syntaktycznych w wypowiedzeniu zestawionym, jaki stanowią dialogi czy monologi i narracja w prozie beletrystycznej.
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego