Jezioro Księże, a więc czyje?

Jezioro Księże, a więc czyje?

27.07.2021
27.07.2021

Witam,

bardzo proszę o pomoc. Nie mogę doszukać się etymologii nazwy jeziora Jezioro Księże. Jezioro to położone jest w gminie Biskupiec w woj. warmińsko-mazurskim.

Pozdrawiam serdecznie Elżbieta Olszta

Szanowna Pani!

Struktura interesującej Panią nazwy wodnej (hydronimu) jednoznacznie wskazuje na dawne stosunki własnościowe: księży ‘należący do księdza – osoby duchownej’. Urzędowy Wykaz nazw wód stojących w Polsce wymienia aż 12 tak samo nazywających się akwenów, w różnych miejscach Polski, a ponadto: Księży Dół, Księży Staw (4), Jezioro Biskupie (2), i inne, potwierdzające taką zasadę (np. Jezioro Wójtowskie). Takie nazwy noszą też niektóre wody płynące, np. Księży Potok (6). Nie brakuje także podobnie zbudowanych dwuczłonowych nazw miejscowych, np. Księże Młyny (wieś), Księże Pole (wieś), Księże Kopacze (wioska obok wsi Kopacze Wielkie) itp. Przymiotnik księży ma w języku polskim wyraziste znaczenie posesywne (księże pole, księży ogród, księży sad, księża obora, księży młyn, księża gospodyni itp.).

Oczywiście, nazw rozmaitych obiektów związanych z dawną kulturą nie należy rozpatrywać z pominięciem kontekstu historycznego (pozory poprawności ma rozumowanie, wiążące nazwę Krosno z bardzo rozwiniętym w tamtym regionie tkactwem, a Słomniki ze słynącym z rolnictwa obszarem wiejskim, gdy tymczasem w Słomnikach wyrabiano niegdyś szłomy ‘hełmy’, a nazywane nie bez racji „Małym Krakowem” piękne miasto na Podkarpaciu nazwę swą zawdzięcza położeniu na wzniesieniu, dawniej: krosta, stąd: KrostnoKrosno). W tym wypadku nie popełnimy jednak błędu, poprzestając na poczynionych tu ogólnych ustaleniach.

Kazimierz Sikora, Uniwersytet Jagielloński
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego