Kanadyjczyk czy Kanadyjka?

Kanadyjczyk czy Kanadyjka?
18.10.2006
18.10.2006
Mam dylemat, czy w przypadku kobiety, wnioskodawczyni, zastosować formę żeńska: „(…) obywatelka kanadyjska, podlega obowiązkom, jakim podlega rodowity Kanadyjczyk” czy też „(…) jakim podlega rodowita Kanadyjka”?
Dziękuję za pomoc.
Katarzyna Nowicka
Problemem jest w tym wypadku nie tylko rodzaj gramatyczny rzeczownika, ale też typ odniesienia. Sformułowaniu rodowity Kanadyjczyk nie odpowiada w tym tekście osoba konkretna, lecz abstrakcyjny mieszkaniec (lub mieszkanka) Kanady jako obiekt porównania. W takich sytuacjach polszczyzna tradycyjnie stosuje formę męską, choć derywaty żeńskie są jak najbardziej wskazane w odniesieniu do konkretnej osoby (w Pani liście wyraz wnioskodawczyni).
Nie należy się bać, że odbiorcy tekstu (osoby dowolnej płci nazwane przeze mnie rzeczownikiem męskim) nie będą wiedzieli, czy wskazane obowiązki nie dotyczą tylko mężczyzn. Tradycja tekstów prawnych przyzwyczaiła nas do najemców, urzędników, wyborców, adwokatów czy przestępców obojga płci (w odniesieniu zbiorowym).
Jeśli Pani woli, można napisać oczywiście jak rodowita Kanadyjka, ale wtedy stawiamy odbiorców wobec pytania, czy obowiązki nie dotyczą tylko kobiet. Tak napisalibyśmy na pewno, gdyby chodziło np. o obowiązek badań mammograficznych.
Wyjściem teoretycznie idealnym, ale kompletnie nieżyciowym i nieekonomicznym byłoby powtórzenie: jak rodowity Kanadyjczyk lub rodowita Kanadyjka.
Najlepiej pisać o konkretnej kobiecie wnioskodawczyni, nie wnioskodawca, ale abstrakcyjne porównanie jak rodowity Kanadyjczyk nie jest w niczym gorsze od jak rodowita Kanadyjka.
— Marek Łaziński, Uniwersytet Warszawski
PS. Przy okazji polecamy książkę O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa dr. Marka Łazińskiego, niedawno wydaną przez PWN.
Red.
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego