Kaziuki

Kaziuki
17.03.2008
17.03.2008
Czy nazwa Kaziuki oznacza dzień (święto) czy jarmark? Czy pisze się ją od dużej litery i tylko tak? Czy poprawna (i tożsama znaczeniowo) jest forma liczby pojedynczej – Kaziuk?
Kaziukami nazywa się jarmark odbywający się w Wilnie w dzień św. Kazimierza (4 marca). Należy uznać, że jest to nazwa własna tego jarmarku, a to przesądza o zapisie wielką literą.
Jarmarki o tej nazwie odbywają się też w wielu innych miastach litewskich, a nawet w Polsce. W związku z tym można by się zastanawiać, czy wyraz ten nie funkcjonuje także jako nazwa pewnego typu jarmarku. Gdybyśmy uznali, że tak, chodziłoby o wyraz pospolity, co musielibyśmy uwzględnić w ortografii, pisząc np. wileńskie Kaziuki, ale grodzieńskie kaziuki.
Wydaje się to sensowne, jednak trzeba też uwzględnić uwarunkowania związane z użyciem tego wyrazu. Wszelkie jarmarki o tej nazwie nawiązują do Kaziuków wileńskich, co pociąga za sobą zapożyczenie pisowni. Nawet gdybyśmy się zgodzili na zapis małą literą w znaczeniu wtórnym, trudno byłoby go upowszechnić, bo nawet największe słowniki nie rejestrują tego wyrazu. Gdyby i ta przeszkoda została usunięta, i tak by się okazało, że wyraz trzeba pisać przeważnie wielką literą, bo pojawia się często w nazwach własnych typu Kaziuki Wileńskie (odbywają się w Warszawie). Z tych powodów opowiadam się za pisownią Kaziuki w każdym użyciu.
Formę Kaziuk trzeba respektować, bo – będąc zdrobnieniem imienia Kazimierz – przypuszczalnie jest pierwotna jako nazwa jarmarku. Jeśli nawet nie, z pewnością ma uzasadnienie i mocne oparcie w zwyczaju językowym.
Wyraz święto ma kilka znaczeń. Inny słownik języka polskiego PWN tłumaczy, że świętem nazywamy najczęściej ‘dzień, w którym obchodzi się jakieś uroczystości’. Ta definicja raczej nie ma tu zastosowania. Można jednak użyć tego słowa w odniesieniu do ‘dnia lub wydarzenia niezwykłego i niecodziennego’, a takim pewnie jest ten jarmark.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego