Kobieta ortopeda
Szanowni Państwo,
chciałabym zapytać o tworzenie żeńskiej nazwy formy zawodu ortopeda. W niedawno opublikowanym stanowisku RJP w sprawie feminatywów jest napisane, że tworzenie nazw żeńskich przez zmianę końcówek fleksyjnych nie jest dla polskiego systemu słowotwórczego typowe i lepiej stosować model przyrostkowy, więc lepiej byłoby mówić łamiące język ortopedka niż łatwiejsze do wymówienia ta ortopeda.
Dziękuję za pomoc i łączę wyrazy szacunku.
Szanowna Pani,
w stanowisku RJP [https://rjp.pan.pl/] nie przywołuje się nazwy ortopeda, lecz takie neologizmy jak (ta) ministra, (ta) doktora, (ta) dziekana. One bowiem powstały przez zmianę końcówki fleksyjnej – z tzw. zera morfologicznego (czyli, mówiąc nienaukowo, z „braku końcówki”) w mianowniku liczby pojedynczej rzeczowników męskich (minister, doktor, dziekan) na -a stanowiące wykładnik mianownika liczby pojedynczej rzeczowników żeńskich. Do takiego sposobu Rada Języka Polskiego nie zachęca, gdyż nie jest on typowy dla współczesnej polszczyzny. W wypadku pary rzeczowników (ten) ortopeda – (ta) ortopeda mielibyśmy do czynienia ze zmianą paradygmatu, czyli wzorca odmiany (z męskiego na żeński) przy zachowaniu tej samej formy wyrazu. Z podobną sytuacją mamy do czynienia w wypadku wyrazu sędzia – ten sędzia / ta sędzia. Ten model można by przyjąć w odniesieniu do rzeczowników męskich zakończonych na -a, choć nic też nie stoi na przeszkodzie, by utworzyć nazwę żeńską przy pomocy przyrostka – tak jak to zrobiono już wcześniej np. z wyrazem poetka. A zatem – jeśli ktoś chciałby posługiwać się żeńską formą nazwy ortopeda, to zapewne wybrałby między tą ortopedą a (tą) ortopedką.
Z pozdrowieniami
