Łączliwość normatywna większości

Łączliwość normatywna większości
4.06.2020
4.06.2020
Proszę o informację na temat poprawności użycia sformułowania duża większość. Określenie to wydaje się być poprawnym gramatycznie i mieć sens (wszak większość może mieć różną skalę i być np. znikomą lub przytłaczającą), jednak według mnie duża większość brzmi dziwnie, zwłaszcza kiedy zestawiam z nią podobnie skonstruowaną małą większość.
Z góry dziękuję za udzielenie odpowiedzi.
Kwestia, która została poruszona w liście, ilustruje zjawisko tzw. łączliwości normatywnej wyrazów. Łączliwość wyrazu to zakres jego połączeń z innymi wyrazami. Jeśli wynika on z cech znaczeniowych słowa, mamy do czynienia z łączliwością systemową (jej zaburzenie powoduje powstanie błędu logicznego, czyli konstrukcji pozbawionej sensu), jeśli zaś jest ograniczony wymaganiami wynikającymi ze zwyczaju językowego, mówimy o łączliwości normatywnej (jej zaburzenie powoduje powstanie poczucia, że „coś jest nie tak”, że „tak się nie mówi”). I tak, logicznie rzecz biorąc, można byłoby powiedzieć duża / mała większość (i to właśnie jest łączliwość systemowa), jednak tak się po prostu nie mówi (i nie ma na to wyjaśnienia logicznego). Mówi się za to: znaczna / nieznaczna większość (czyli używa się jednego z synonimów przymiotnika duży i jednego z synonimów przymiotnika mały), a jeśli ktoś chciałby zapytać, dlaczego tak się mówi, to jedyną sensowną odpowiedzią jest: bo tak się mówi (a ujmując rzecz bardziej fachowo: bo jest to łączliwość normatywna).
Dziękuję za przywołanie tego przykładu. Pozwoliłam sobie na obszerniejsze wyjaśnienie z myślą o studentach polonistyki, którym zdarza się (mam nadzieję!) korzystać z poradni w związku z zajęciami z kultury języka polskiego, na których omawia się łączliwość leksykalną.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego