Lhotse

Lhotse
20.04.2020
20.04.2020
Szanowna Poradnio!
Czy da się ustalić rodzaj gramatyczny Lhotse, czwartego szczytu Ziemi? Będę wdzięczna za podpowiedź.
Serdecznie pozdrawiam
Mira Perlińska
Nazwa Lhotse nie została skodyfikowana przez językoznawców. O kategorii rodzaju nie dowiemy się zatem ze słownika. W takiej sytuacji mamy co najmniej cztery możliwości ustalenia rodzaju gramatycznego obecnej nazwy geograficznej:
1) Na podstawie wygłosu nazwy – zakończenie spółgłoskowe nazwy jest w polszczyźnie typowe dla rodzaju męskiego. Niestety omawiana tu nazwa nie ma wygłosu spółgłoskowego.
2) Na podstawie kontekstu – rodzaj gramatyczny nazwy może być tożsamy z wyrazem pospolitym o znaczeniu gatunkowym. Dla nazwy Lhotse takim wyrazem jest szczyt, co może sugerować rodzaj męski.
3) Na podstawie uzusu – rodzaj gramatyczny spotykany faktycznie w tekstach pisanych i wypowiedziach ustnych. W wypadku Lhotse problem polega na tym, że jako wyraz nieodmienny najczęściej w uzusie występuje jako przydawka rzeczowna określająca inny odmienny rzeczownik, np. ośmiotysięcznik Lhotse, szczyt Lhotse, ściana Lhotse, wierzchołek Lhotse. W takich sytuacjach rodzaj gramatyczny orzeczenia bądź przydawki jest w wypowiedzeniu uzgadniany z tymże odmiennym rzeczownikiem, a nie z nazwą Lhotse, por. np. Główny wierzchołek Lhotse został ponownie zdobyty dopiero w roku 1977. Na tej podstawie nie możemy zatem wnosić od rodzaju interesującej nas tu nazwy.
4) Na podstawie nazwy oryginalnej – sposób ten jest w praktyce rzadko stosowany, ponieważ nie można od piszących wymagać, aby znali oryginalną kategorię gramatyczną rodzaju wyrazów pochodzących z różnych, częstokroć egzotycznych języków. Nazwa Lhotse pochodzi z języka tybetańskiego i oznacza w nim ‘Południowy Szczyt’.
Widzimy zatem, że nawet najczęściej stosowane w praktyce językowej kryteria ustalania rodzaju gramatycznego obcej nazwy geograficznej są zawodne. Nie będzie zatem błędem traktowanie nazwy Lhotse jako rzeczownika dwurodzajowego – o rodzaju nijakim lub męskim.
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego