Litera rozpoczynająca cytat

Litera rozpoczynająca cytat
10.04.2017
10.04.2017
Interesuje mnie zasada wprowadzania cytatów w języku polskim. Kiedy mamy zdanie wprowadzające cytat przed cytowanym tekstem stawia się dwukropek, otwiera cudzysłów i przytacza tekst. Jaką literą pisze się pierwsze słowo cytowanego tekstu: wielką czy małą? Czy jest jakaś sztywna reguła, czy zależy to np. od tekstu cytowanego i tego, czy otwiera on zdanie czy jest jego kontynuacją?
Cytaty wplatamy we własny tekst na różne sposoby, a jednym z nich jest rzeczywiście przytoczenie w mowie niezależnej po dwukropku. Normy interpunkcyjne informują, iż w takich wypadkach przytaczane słowa cytatu rozpoczynamy wielką literą zawsze wtedy, gdy cytat składa się z dwu lub więcej zdań. Cytaty krótsze możemy – co nie oznacza, że musimy – rozpoczynać małą literą.
Normy edytorskie opisują omawiane tu zagadnienie o wiele szczegółowiej. Podstawowa zasada mówi, że cytat musi być przytoczony wiernie (a więc także co do pisowni małymi i wielkimi literami, a nawet co do błędów ortograficznych, jeśli w nim występują), a wszelkie ingerencje w tekst cytatu, komentarze (np. sic! albo tak w oryginale po błędzie ortograficznym lub innym) czy wyróżnienia należy oznaczyć zgodnie z przyjętą konwencją.
Jeżeli zatem po dwukropku przytaczamy jedno pełne zdanie ortograficzne (czyli zdanie od wielkiej litery do kropki), cytat zaczynamy od wielkiej litery. Jeśli przytaczane zdanie ucięliśmy na początku, to cytat poprzedzamy wielokropkiem w nawiasie i zaczynamy od takiej litery, od jakiej zaczyna się pierwsze słowo w podstawie przytoczenia (a więc mała litera w wypadku wyrazów pospolitych, duża – w wypadku nazw własnych), por. np.
Napisał: „On sam wydawał się bardzo przyjemny […], inteligentny, kulturalny… ale jego wielkość?”.
Pisał: „[…] twórczość Norwida należy do najciekawszych zjawisk w literaturze europejskiej drugiej połowy XIX wieku”.
Norma edytorska dopuszcza – w uzasadnionych wypadkach – zmianę litery dużej, stojącej na początku zdania, na małą lub małej, rozpoczynającej wyraz stojący w środku zdania, na dużą. Zawsze jednak musi być to zaznaczone w stosowny sposób, por. np.
Jay David Bolter twierdził: „[T]eoretycy postmodernizmu – od entuzjastów teorii rezonansu czytelniczego do dekonstrukcjonistów – mówili o tekście w sposób, który wydawał się niezwykle pasować do komputerowych hipertekstów”.
Autorka pisze: „[g]atunek ujawnia się na zasadzie «podobieństwa rodzinnego» […] w konkretnych realizacjach tekstu”.
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego