Lubiał wypić
20.10.2012
20.10.2012
Z racji tego, że ostatnio poznaję ludzi z różnych rejonów Polski, zauważam znaczne różnice w tym, jak mówimy. Bardzo zraziła mnie forma lubiałem, lubiałam, której czasami używają ludzie pochodzący z Lubelszczyzny. Wiem, że jest to forma niepoprawna i moje wyjaśnienie, że nie ma czasownika lubieć, nie było dla nich zbyt przekonujące. Zastanawiam się, czy ten błąd można traktować podobnie jak małopolskie formy oglądnąć, przeglądnąć, czy pierwszy przykład jest błędem bardziej rażącym?
Oglądnąć i przeglądnąć mieszczą się w normie polszczyzny regionalnej, należą do języka ludzi wykształconych. Lubieć zaś (a stąd lubiał) są dziś traktowane jako w ogóle pozanormatywne, mimo że trafiają się w XIX-wiecznej i wczesnej XX-wiecznej prozie polskiej, m.in. u Kaczkowskiego, Kraszewskiego, Orzeszkowej, Reymonta (wcale nie tylko w Chłopach), a także we wspomnieniach (m.in. Józefa Piłsudskiego). Być może nasz stosunek do lubiał i innych, obocznych form byłby łaskawszy, gdyby ich nie tępili autorzy poradników językowych XIX i XX wieku, aż po czasy współczesne. Dziś lubiał jest postrzegane jako prostackie, a jeden z częstszych kontekstów to „Lubiał wypić” – co mówi samo za siebie.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
