Mickiewicz-improwizator
16.12.2012
16.12.2012
Podczas korekty natknąłem się na takie oto rzeczowniki złożone: Mickiewicz-improwizator, Mickiewicz-poeta, kobieta-poetka. Według mnie są to zestawienia, w związku z czym wskazana by była pisownia rozdzielna. Czy mam rację?Pisownia z łącznikiem podsuwa inną interpretację niż pisownia rozdzielna. Zgodnie z zasadami ortografii zapisy Mickiewicz improwizator i Mickiewicz poeta powinny odnosić się do jakiejś klasy taksonomicznej w obrębie klasy nadrzędnej oznaczanej słowem Mickiewicz, por. bielinek kapustnik, ser cheddar, lekarz internista, inżynier elektryk i in. Ponieważ jednak słowo Mickiewicz nie oznacza zbioru ponadjednoelementowego, nie można w nim wyznaczać podklas. Tym samym pisownia z łącznikiem jest bardziej uzasadniona.
Jeśli chodzi o ostatni przykład wymieniony w pytaniu, to zapis rozdzielny byłby w zasadzie dopuszczalny, ale niósłby ze sobą sugestię, że kobiety dzielimy zwyczajowo na poetki i niepoetki. Nie znam kontekstu, ale domyślam się, że intencją autora było raczej postawienie znaku równości między dwiema charakterystykami tej samej osoby. Jeśli tak jest w istocie, to i tu zapis z łącznikiem uważam za lepszy.
Jeśli chodzi o ostatni przykład wymieniony w pytaniu, to zapis rozdzielny byłby w zasadzie dopuszczalny, ale niósłby ze sobą sugestię, że kobiety dzielimy zwyczajowo na poetki i niepoetki. Nie znam kontekstu, ale domyślam się, że intencją autora było raczej postawienie znaku równości między dwiema charakterystykami tej samej osoby. Jeśli tak jest w istocie, to i tu zapis z łącznikiem uważam za lepszy.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
-
16.12.2012Moje uwagi do porady Mickiewicz-improwizator:
1. W WSO nie ma, jak mi się zdaje, definicji łącznika, która uzasadniałaby takie jego użycie?
2. Czy w tej sytuacji nie lepiej użyć: Mickiewicz – improwizator (myślnik z pauzami)? Podobna sytuacja jest chyba, gdy w WSO na s. 47 zdefiniowano metysa jako „zwierzę – mieszaniec\'\' (myślnik z pauzami).
3. Kapustnik jest chyba jedynym rodzajem bielinka, więc w analogii do Mickiewicza-improwizatora nie powinno być bielinek-kapustnik?Michał Anin -
16.12.2012Ad 1. Zasady użycia łącznika w konstrukcjach apozycyjnych wydają się zrozumiałe, gdy się je ilustruje typowymi przykładami. W innych wypadkach mogą budzić wątpliwości. Stąd całkiem możliwe, że dwie osoby, stosując je, dojdą do przeciwnych wniosków.
Ad 2. Niewykluczone, że w jakimś kontekście taki zapis byłby najlepszy. Niestety korespondenci zwykle nie podają kontekstów.
Ad 3. Nie znam się na motylach, być może lekkomyślnie użyłem tego przykładu. Miał on ilustrować użycie przydawki rzeczownej w funkcji kategoryzującej, podobnie jak w konstrukcjach inżynier elektryk czy lekarz internista. WSO podaje bielinek kapustnik, nie zamierzam tej pisowni kwestionować. Dobrym przykładem jest chyba też klon jawor.MB
