Naczelny Wódz i Słońce Narodów

Naczelny Wódz i Słońce Narodów
8.09.2012
8.09.2012
Witam,
mam pewien problem z Józefem Piłsudskim, tzn. z jego stopniami i funkcjami. Chodzi o stopień Pierwszy Marszałek Polski. Przeczytałam, że to nadany mu unikalny tytuł. Czy trzeba pisać to od dużych liter, skoro słownik podaje marszałek Polski? Czy również marszałek Polski w odniesieniu do Piłsudskiego powinno się pisać od dużych liter i samo marszałek? I jeszcze Naczelny Wódz i Naczelnik Państwa. To też często, moim zdaniem bez sensu, jest pisane wielkimi literami.
Dziękuję
Dla Pani pytania istotne są następujące zasady pisowni zawarte w Wielkim słowniku ortograficznym PWN (dostępnym też na stronach WWW): 18.28, 18.34, 19.2, 20.17. Wynika z nich, że zasadniczo nazwy godności i stanowisk pisze się małymi literami, np. Józef Piłsudski, marszałek Polski, nazwy urzędów jednoosobowych w aktach prawnych zapisywane są jednak wielką literą, poza tym można wielkiej litery używać w innych tekstach ze względów grzecznościowych lub emocjonalnych. Istnieje ponadto kategoria nazw zastępczych, specjalnie w tym celu powoływanych (np. mały kapral / Mały Kapral jako Napoleon Bonaparte) lub wykorzystywanych doraźnie (np. „Zebranie otworzył Przewodniczący…” – w odniesieniu do konkretnej osoby w celu jej wyróżnienia, często z dodatkowym uzasadnieniem etykietalnym). Nie ma więc nic zasadniczo błędnego w odnoszeniu do Józefa Piłsudskiego nazw pisanych wielkimi literami: Pierwszy Marszałek Polski, Naczelny Wódz i Naczelnik Państwa, tym bardziej że zapewne przynajmniej niektóre z nich zostały oficjalnie powołane do życia jakimś aktem nominacyjnym, a więc korzystają z przywilejów nazwy własnej.
Podkreślanie rangi wybranych postaci za pomocą wielkich liter niewątpliwie je wyróżnia, ale warto pamiętać, że są wśród nich i takie, których nie oceniamy jednoznacznie, np. Józef Stalin, nazywany m.in. Słońcem Narodów, i Kim Ir Sen, który miano Wielkiego Wodza dzieli z wielu innymi dyktatorami.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego