Nazwiska w zasadzie odmieniamy

Nazwiska w zasadzie odmieniamy
25.05.2012
25.05.2012
Dzień dobry!
Jak odmienić nazwiska Janów, którzy nazywają się: Deja, Kaczka, Marchewka, Tyburczy, Żądło? Większość moich rozmówców twierdzi, że pozostają nieodmienne. Wszystkie?
Czy poprawne jest nieodmienianie na dyplomie nazwisk, jeśli znajduje się na nim formuła: „Dla….”?
Serdecznie dziękuję za wszytkie wskazówki w poradni.
Anna P.
Nazwiska w zasadzie odmieniamy, lista wyjątków jest stosunkowo krótka, można ją znaleźć np. w haśle problemowym Nazwiska w słownikach poprawnej polszczyzny PWN. Osoby wymienione przez Panią mogą swoje nazwiska odmieniać następująco: DejaDei (i dalej jak reja), KaczkaKaczki (dalej jak kaczka), MarchewkaMarchewki (dalej jak marchewka), TyburczyTyburczego (dalej jak twórczy), ŻądłoŻądły (dalej jak Sidło, Kościuszko). W liczbie mnogiej ich odmiana przestaje się pokrywać z odmianą równobrzmiących lub tak samo zakończonych nazw pospolitych, w mianowniku mamy formy: Dejowie, Kaczkowie, Marchewkowie, Tyburczowie, Żądłowie, w dopełniaczu i bierniku: Dejów, Kaczków, Marchewków, Żądłów. Odmienne przymiotnikowo (ale nietożsame z przymiotnikiem) nazwisko Tyburczy różni się od pozostałych, gdyż ma w M lm rzeczownikową końcówkę -owie, ale w pozostałych przypadkach odmienia się według modelu przymiotnikowego: Tyburczych, Tyburczym, Tyburczymi.
Formuła „Dla…”, używana w dyplomach, nie jest przyzwoleniem na nieodmienianie nazwiska, przeciwnie – każe użyć go we właściwej formie, mianowicie w dopełniaczu: „Dla Jana Dei / Kaczki / Marchewki / Tyburczego / Żądły”.
Z wyżej wymienionych tylko nazwiska Żądło można nie odmieniać, jeśli używa się go z towarzyszącym imieniem, tytułem lub innym wyrazem wskazującym na jego formę gramatyczną, np. „Dla Jana Żądło za wybitne osiągnięcia…”.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego