Nazwiska w zasadzie odmieniamy
Jak odmienić nazwiska Janów, którzy nazywają się: Deja, Kaczka, Marchewka, Tyburczy, Żądło? Większość moich rozmówców twierdzi, że pozostają nieodmienne. Wszystkie?
Czy poprawne jest nieodmienianie na dyplomie nazwisk, jeśli znajduje się na nim formuła: „Dla….”?
Serdecznie dziękuję za wszytkie wskazówki w poradni.
Anna P.
25.05.2012
25.05.2012
Dzień dobry!Jak odmienić nazwiska Janów, którzy nazywają się: Deja, Kaczka, Marchewka, Tyburczy, Żądło? Większość moich rozmówców twierdzi, że pozostają nieodmienne. Wszystkie?
Czy poprawne jest nieodmienianie na dyplomie nazwisk, jeśli znajduje się na nim formuła: „Dla….”?
Serdecznie dziękuję za wszytkie wskazówki w poradni.
Anna P.
Nazwiska w zasadzie odmieniamy, lista wyjątków jest stosunkowo krótka, można ją znaleźć np. w haśle problemowym Nazwiska w słownikach poprawnej polszczyzny PWN. Osoby wymienione przez Panią mogą swoje nazwiska odmieniać następująco: Deja – Dei (i dalej jak reja), Kaczka – Kaczki (dalej jak kaczka), Marchewka – Marchewki (dalej jak marchewka), Tyburczy – Tyburczego (dalej jak twórczy), Żądło – Żądły (dalej jak Sidło, Kościuszko). W liczbie mnogiej ich odmiana przestaje się pokrywać z odmianą równobrzmiących lub tak samo zakończonych nazw pospolitych, w mianowniku mamy formy: Dejowie, Kaczkowie, Marchewkowie, Tyburczowie, Żądłowie, w dopełniaczu i bierniku: Dejów, Kaczków, Marchewków, Żądłów. Odmienne przymiotnikowo (ale nietożsame z przymiotnikiem) nazwisko Tyburczy różni się od pozostałych, gdyż ma w M lm rzeczownikową końcówkę -owie, ale w pozostałych przypadkach odmienia się według modelu przymiotnikowego: Tyburczych, Tyburczym, Tyburczymi.
Formuła „Dla…”, używana w dyplomach, nie jest przyzwoleniem na nieodmienianie nazwiska, przeciwnie – każe użyć go we właściwej formie, mianowicie w dopełniaczu: „Dla Jana Dei / Kaczki / Marchewki / Tyburczego / Żądły”.
Z wyżej wymienionych tylko nazwiska Żądło można nie odmieniać, jeśli używa się go z towarzyszącym imieniem, tytułem lub innym wyrazem wskazującym na jego formę gramatyczną, np. „Dla Jana Żądło za wybitne osiągnięcia…”.
Formuła „Dla…”, używana w dyplomach, nie jest przyzwoleniem na nieodmienianie nazwiska, przeciwnie – każe użyć go we właściwej formie, mianowicie w dopełniaczu: „Dla Jana Dei / Kaczki / Marchewki / Tyburczego / Żądły”.
Z wyżej wymienionych tylko nazwiska Żądło można nie odmieniać, jeśli używa się go z towarzyszącym imieniem, tytułem lub innym wyrazem wskazującym na jego formę gramatyczną, np. „Dla Jana Żądło za wybitne osiągnięcia…”.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski