Nazwy członków grup etnograficznych ludności polskiej

Nazwy członków grup etnograficznych ludności polskiej

27.05.2023
27.05.2023

Szanowni Państwo,

proszę o pomoc w ustaleniu właściwej pisowni wyrażeń występujących w tym samym tekście: Górale śląscy, Góralki śląskie, G/górale, górale Beskidu Śląskiego, Laszki śląskie, Wałaszki cieszyńskie.

Lachy śląskie i Wałasi cieszyńscy to grupy etniczne, zapisy te więc zdają się poprawne, tak? A co z Góralami/Góralkami śląskimi — tu także analogiczna pisownia w rodzaju męskim i żeńskim? Góral jako mieszkaniec gór małą, w poradzie z 2008 r. widnieje więc zapis górale sądeccy. Co jednak w przypadku Górala śląskiego? A gdy mamy na myśli Górali śląskich, ale pomijamy przymiotnik — stosować pisownię wielką literą? W przypadku Laszek bez przymiotnika też wielka?

Bardzo dziękuję za pomoc.

Wszystkie trzy przywołane w pytaniu określenia – tj. Górale śląscy (forma żeńska: Góralki śląskie), Lachy śląskie (także: Lasi śląscy; forma żeńska: Laszki śląskie) oraz Wałasi cieszyńscy (także: Wałachy cieszyńskie; forma żeńska Wałaszki cieszyńskie) – są nazwami grup etnograficznych. Grupa taka zamieszkuje określony obszar geograficzny i wyróżnia się spośród okolicznej ludności swoistymi cechami kulturowymi. Jej członkowie mają świadomość przynależności do swojej grupy poprzez odczuwaną odrębność kulturową. Nazwy członków tego rodzaju grup piszemy w polszczyźnie wielkimi literami, przy czym właściwą część tych nazw stanowią rzeczowniki, które zapisujemy od wielkiej litery (por. też np. Łęczycanie, Sieradzanie, Mazurzy, Warmiacy). Określenia przymiotnikowe, które mogą być kontekstowo pomijane, są wyrazami pospolitym zapisywanymi od małej litery.

Na koniec warto wspomnieć, że rzeczownik góral ma dwa zasadnicze znaczenia w polszczyźnie. Jako wyraz pospolity nazywa każdego mieszkańca obszarów górskich i terenów podgórskich (por. np. górale andyjscy, górale kaukascy, górale szkoccy). Jest również – czego nie odnotowują na razie słowniki ortograficzne – nazwą grupy etnograficznej zamieszkującej Karpaty Zachodnie (por. np. Górale babiogórscy, Biali Górale, Czarni Górale, Górale spiscy, Górale liptowscy).

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego